آیا تا به حال پیش آمده که طرح نهایی برد خود را برای چند شرکت ارسال کنید و با قیمتهای به شدت متفاوتی روبرو شوید؟ این اختلاف قیمتها گیجکننده است و اغلب این سوال را در ذهن ایجاد میکند: “واقعاً چه چیزی قیمت نهایی را تعیین میکند؟”
شما تنها نیستید. بسیاری از مدیران پروژه و مهندسان الکترونیک، در مرحله برآورد هزینه با یک جعبه سیاه مواجه میشوند. اما حقیقت این است که هزینه مونتاژ برد یک عدد تصادفی نیست؛ بلکه حاصل جمع دقیق چندین متغیر فنی و لجستیکی است.
در این مقاله جامع، ما در آند الکترونیک قصد داریم پردهها را کنار بزنیم. ما تمام عوامل موثر بر قیمت مونتاژ برد الکترونیکی را تشریح میکنیم تا شما بتوانید با دید باز، بودجه خود را مدیریت کنید و بهترین تصمیم را برای تولید محصولتان بگیرید. این راهنما، نقشهی راه شما برای شفافسازی هزینه مونتاژ است.
اولین و شاید مهمترین سوالی که در فرمهای سفارش با آن مواجه میشوید، تعداد برد مورد نیاز است. اما آیا تیراژ در قیمت مونتاژ برد تاثیر دارد؟ پاسخ قطعاً بله است، اما نه به آن سادگی که فکر میکنید.
در صنعت الکترونیک، هزینهها به دو بخش تقسیم میشوند:
هزینههای ثابت (Setup Costs): شامل برنامهریزی دستگاهها، ساخت شابلون (Stencil) و تنظیمات خط تولید.
هزینههای متغیر: شامل زمان کار دستگاه و نیروی انسانی برای هر برد.
زمانی که شما درخواست مونتاژ ۱۰ عدد برد دارید، هزینههای ثابت بر روی این ۱۰ عدد سرشکن میشود که باعث افزایش قیمت واحد میگردد. اما در تیراژ تولید بالا (مثلاً ۱۰۰۰ عدد)، هزینه راهاندازی اولیه تقریباً در قیمت واحد محو میشود. بنابراین، تعرفه مونتاژ برد در تیراژ بالا همیشه بهصرفهتر است.
نکته طلایی: اگر در فاز نمونهسازی (Prototyping) هستید، انتظار قیمت واحد بالاتری را داشته باشید. این هزینه، سرمایهگذاری شما برای اطمینان از صحت عملکرد پیش از تولید انبوه است.
نوع قطعاتی که در طراحی PCB خود استفاده کردهاید، مستقیماً بر فرآیند تولید و در نتیجه هزینه نهایی اثر میگذارد. بیایید تفاوت قیمت مونتاژ SMD و قیمت مونتاژ DIP را بررسی کنیم.
قطعات SMD معمولاً توسط دستگاه Pick and Place و به صورت اتوماتیک مونتاژ میشوند.
مزیت هزینه: در تیراژ بالا بسیار ارزانتر است چون سرعت دستگاه بسیار بالاست.
عامل افزایش قیمت: وجود قطعات خاص مثل BGA یا QFN که نیاز به دقت بالا، دستگاه X-Ray برای بازرسی و تجهیزات خاص دارند، هزینه را افزایش میدهد.
قطعات DIP (پایهدار) اغلب نیاز به لحیمکاری دستی یا استفاده از حوضچه قلع (Wave Soldering) دارند. از آنجا که این فرآیند نیروی انسانی بیشتری را درگیر میکند و سرعت کمتری نسبت به ماشینهای SMD دارد، معمولاً در تیراژهای مشابه، هزینه بالاتری را به پروژه تحمیل میکند.
هرچقدر برد شما پیچیدهتر باشد، فاکتورهای تعیین قیمت مونتاژ PCB عدد بزرگتری را نشان خواهند داد.
ابعاد برد و تعداد لایهها: بردهای بزرگتر نیاز به مواد اولیه (متریال PCB) بیشتر و زمان طولانیتر در دستگاه کوره دارند. همچنین افزایش تعداد لایهها (Multi-layer) حساسیت کار را بالا میبرد.
تراکم قطعات: وقتی تعداد قطعات در یک مساحت کم زیاد باشد، دقت دستگاه باید افزایش یابد که سرعت تولید را کم کرده و هزینه را بالا میبرد.
استاندارد IPC: اگر پروژه شما نظامی یا پزشکی است و نیاز به استانداردهای کلاس ۳ IPC دارد، به دلیل بازرسیهای سختگیرانهتر، هزینه افزایش مییابد.
بسیاری از مشتریان هنگام محاسبه قیمت مونتاژ، خدمات پس از مونتاژ را نادیده میگیرند. اما این خدمات میتوانند تضمینکننده کیفیت محصول شما باشند.
آیا میخواهید بردها فقط مونتاژ شوند یا از عملکرد آنها هم مطمئن شوید؟
تست نهایی: شامل تست روشن شدن، پروگرام کردن میکروکنترلرها و عیبیابی است. هزینه این بخش بر اساس نفر-ساعت محاسبه میشود اما جلوی ضررهای هنگفت خرابی محصول در بازار را میگیرد.
هزینه پوشش محافظ چقدر است؟ این پوشش (رزین یا لاک مخصوص) برد را در برابر رطوبت و گرد و غبار محافظت میکند. اگر محصول شما در محیط صنعتی یا مرطوب کار میکند، این هزینه اضافی نیست، بلکه بیمه عمر محصول شماست.
شما میتوانید خودتان قطعات را بخرید یا این کار را به ما بسپارید. برونسپاری تامین قطعه (قطعات اکتیو و پسیو) به شرکت مونتاژکننده، ممکن است شامل درصدی کارمزد شود، اما شما را از ریسک خرید قطعات تقلبی و دردسرهای گمرکی نجات میدهد.
در این بخش به سوالات پرتکراری که مشتریان ما اغلب میپرسند و جزو دغدغههای اصلی هستند (کلمات کلیدی دم بلند) پاسخ میدهیم:
فرمول دقیقی برای کاربر وجود ندارد زیرا متغیرها زیاد هستند. اما فرمول کلی شرکتها معمولاً بدین صورت است: (تعداد پدها × نرخ SMD) + (تعداد پایهها × نرخ DIP) + هزینه راهاندازی + هزینه تست و شستشو = قیمت کل.
این بازه بسیار گسترده است. برای یک برد ساده آموزشی ممکن است هزینه بسیار ناچیز باشد و برای یک برد سرور پیشرفته با قطعات BGA و تیراژ کم، هزینه بسیار بالا رود. برای قیمت دقیق حتماً باید فایل گربر (Gerber) و لیست قطعات (BOM) بررسی شود.
به طور کلی، مونتاژ SMD در تیراژ بالا حدود ۳۰٪ تا ۵۰٪ ارزانتر از مونتاژ تمام DIP تمام میشود، زیرا دخالت دست در آن کمتر است.
همانطور که دیدیم، قیمت نهایی مونتاژ برد الکترونیکی ترکیبی از تیراژ، تکنولوژی قطعات، پیچیدگی برد و تستهای درخواستی است. “ارزانترین” قیمت همیشه بهترین گزینه نیست؛ زیرا ممکن است به قیمت حذف کنترل کیفیت یا استفاده از قلع نامرغوب تمام شود.
شفافیت در برآورد هزینه حق شماست. شما نیاز به شریکی دارید که نه تنها یک پیشفاکتور دقیق به شما ارائه دهد، بلکه مشاوره دهد که چگونه میتوانید هزینههای خود را بدون افت کیفیت کاهش دهید.
دیگر نیازی به حدس و گمان نیست. همین حالا فایلهای پروژه خود را برای متخصصان ما ارسال کنید. تیم فنی ما با بررسی دقیق جزئیات، بهترین سناریوی تولید و دقیقترین قیمت را برای شما محاسبه میکند.
#هزینه_مونتاژ #مونتاژ_برد_الکترونیکی #طراحی_PCB #قطعات_الکترونیک #تولید_برد #SMD #DIP #الکترونیک_صنعتی #ساخت_ایران