چرا در بردهای الکترونیکی از طلا استفاده میکنیم؟ (بررسی فنی و مهندسی)
مقدمه: طلا، فراتر از یک فلز زینتی در صنعت الکترونیک شاید شنیده باشید که بسیاری از افراد به دنبال استخراج طلا از برد موبایل یا قطعات قدیمی هستند. اما تا به حال از نگاه یک مهندس الکترونیک به این موضوع فکر کردهاید؟ چرا ما در طراحی برد مدار چاپی (PCB) و مونتاژ قطعات، اصرار داریم در نقاط حساس از روکش طلا استفاده کنیم؟ در آنود الکترونیک، طلا برای ما یک جواهر نیست؛ بلکه تضمینکننده کیفیت، رسانایی و طول عمر محصولی است که برای شما میسازیم.
اگر کنجکاو هستید بدانید کدام برد طلا دارد و این فلز چه نقشی در مونتاژ SMD و DIP ایفا میکند، این مقاله تخصصی برای شماست.

دلیل اینکه عباراتی مثل استخراج طلا از برد کامپیوتر یا بردهای پرطلا ترند شدهاند، استانداردهای بالای مهندسی است. طلا (Au) تنها فلزی است که ترکیب سه ویژگی حیاتی را همزمان دارد:
رسانایی الکتریکی عالی: سیگنالها را بدون نویز منتقل میکند.
مقاومت در برابر خوردگی (اکسیداسیون): برخلاف مس که سیاه میشود، طلا هرگز زنگ نمیزند.
قابلیت لحیمکاری (Solderability): در فرآیند مونتاژ، قلعگیری فوقالعادهای دارد.
بنابراین، وقتی صحبت از میزان طلا در برد الکترونیکی میشود، در واقع داریم درباره میزان قابلیت اطمینان (Reliability) آن برد صحبت میکنیم.
ما در طراحی PCB، بسته به کاربرد برد، در نقاط خاصی از آبکاری طلا (معمولاً ENIG یا Hard Gold) استفاده میکنیم. شناخت این نقاط به شما کمک میکند تا سفارشگذاری دقیقتری داشته باشید:
اگر به لبههای RAM نگاه کنید، پینهای براقی میبینید. کسانی که کار بازیافت میکنند به دنبال استخراج طلا از RAM هستند، اما هدف ما از ایجاد این “انگشتهای طلایی”، مقاومت در برابر سایش است. چون این قطعات بارها در اسلاتها وارد و خارج میشوند، باید روکشی سخت داشته باشند تا اتصال قطع نشود.
در استخراج طلا از CPU و استخراج طلا از IC، بیشترین حجم طلا یافت میشود. چرا؟ چون در داخل پکیجهای حساس (مثل BGA)، اتصال دای (Die) به پایهها با سیمهای بسیار نازک طلا (Wire Bonding) انجام میشود. ما در آنود الکترونیک برای بردهای فرکانس بالا و نظامی، استفاده از قطعاتی با این استاندارد را پیشنهاد میکنیم.
در بردهای موبایل و کنترلرها (استخراج طلا از برد موبایل به همین دلیل محبوب است)، زیر دکمهها از روکش طلا استفاده میشود تا با هر بار فشار دادن دکمه، اکسیداسیون باعث خرابی عملکرد نشود.
برای ما به عنوان مونتاژکار، نوع آبکاری برد (Surface Finish) حیاتی است.
آبکاری طلا (ENIG): سطحی کاملاً تخت ایجاد میکند که برای مونتاژ قطعات SMD ریز (مثل پکیجهای 0402 یا BGA) عالی است.
بازیافت طلا از برد: توجه کنید که پس از تولید و استفاده طولانی مدت، این بردها به چرخه بازیافت میروند. بردهای ارزشمند در واقع بردهایی هستند که در زمان تولید، با استانداردهای بالا و متریال درجه یک ساخته شدهاند.
امروزه در بردهای گجتهای پوشیدنی نیز از طلا استفاده میشود. شاید شنیده باشید که استخراج طلا از ساعت های دیجیتال قدیمی یا هوشمند انجام میشود. دلیل فنی آن، نیاز به مینیاتوری کردن مدار و جلوگیری از واکنشهای شیمیایی ناشی از رطوبت بدن (عرق دست) با مدارات داخلی ساعت است. طلا در ساعت دیجیتال و آنالوگ تضمین میکند که دستگاه سالها بدون سولفاته شدن کار کند.
ما در آنود الکترونیک، به خوبی میدانیم که کجا باید هزینه کنید و کجا صرفهجویی. طلا فلز گرانی است، اما استفاده هوشمندانه از آن در:
استخراج طلا از قطعات الکترونیکی (دیدگاه بازیافتی)
استفاده از طلا در طراحی الکترونیکی (دیدگاه مهندسی ما)
تفاوت بین یک برد معمولی و یک برد حرفهای را رقم میزند. اگر برای پروژههای حساس خود نیاز به مشاوره در مورد نوع آبکاری (HASL، ENIG، Hard Gold) و مونتاژ دقیق دارید، تیم مهندسی ما آماده خدمترسانی است.
کیفیت اتفاقی نیست؛ نتیجه طراحی دقیق و انتخاب متریال صحیح است.
بسیاری از بازدیدکنندگان با جستجوی روشهای استخراج طلا از قطعات الکترونیکی به سایت ما میرسند. به عنوان متخصصین این حوزه، وظیفه خود میدانیم که یک واقعیت اقتصادی را شفاف کنیم:
اگر تصور میکنید با جمع کردن چند عدد برد موبایل یا کامپیوتر در خانه ثروتمند میشوید، در اشتباهید! میزان طلای به کار رفته در این قطعات در مقیاس میکرون است. برای اینکه به یک مقدار قابل توجه طلا برسید، شما باید حداقل ۱ تن (۱۰۰۰ کیلوگرم) برد الکترونیکی باکیفیت را جمعآوری و بازیافت کنید تا شاید بتوانید مقدار کمی طلا (مثلاً ۱۵۰ تا ۳۰۰ گرم) به دست آورید.
پس پیشنهاد ما چیست؟ ما در آنود الکترونیک معتقدیم ارزش واقعی این قطعات در «عملکرد مهندسی» آنهاست، نه در طلای بازیافتیشان. به جای تخریب، به فکر خلق باشید. اگر ایدهای دارید که نیاز به طراحی برد و مونتاژ دقیق دارد، ما آمادهایم تا ایده شما را به یک محصول ارزشمند تبدیل کنیم.